HARÇLAR KANUNU DERS NOTU

Harçlar Kanunu 

 

Harçlar kanununa göre alınacak harçlar aşağıda gösterilmiştir:

 

1. Yargı harçları,

2. Noter harçları,

3. Vergi Yargısı Harçları,

4. Tapu ve Kadastro harçları,

5. Konsolosluk harçları,

6. Pasaport, ikamet tezkeresi, çalışma izni, çalışma izni muafiyeti, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik harçları,

7. Gemi ve liman harçları,

8. İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları,

9. Trafik harçları.

* Vasinin hesabının görülmesi dolayısıyla alınacak harçlar, vesayet altındaki şahsa izafeten vasiden alınır.

 

HARÇLAR	TABİ OLDUĞU ESAS	ÖDEME YÖNTEMİ
1. Yargı harçları		Makbuz
a) Mahkeme Harçları	Maktu + Nispi
b) İcra ve İflas Harçları	Maktu + Nispi
c) Ticaret Sicili Harçları	Sadece maktu
d) Diğer Yargı Harçları	Maktu + Nispi
2. Noter harçları	Maktu + Nispi	Makbuz
3. Vergi Yargısı Harçları	Maktu + Nispi	Makbuz
4. Tapu ve Kadastro harçları	Maktu + Nispi	Makbuz
5. Konsolosluk harçları	Maktu + Nispi	Makbuz
6. Pasaport, ikamet tezkeresi, çalışma izni, çalışma izni muafiyeti, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik harçları,	Sadece maktu	Makbuz + Basılı Damga
7. Gemi ve liman harçları	Maktu + Nispi	Makbuz
8. İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları	Maktu + Nispi	Makbuz
9. Trafik harçları.	Sadece maktu

 

Mahkeme Harçları:

 

1.      Başvurma harcı

2.      Celse harcı

3.      Karar harcı

4.      Temyiz-istinaf harcı

5.      İtiraz harcı

6.      Keşif harcı

 

İcra-İflas Harçları:

 

1.      İcra harcı

2.      İflas harcı

3.      Haciz harcı

4.      Satış harcı

5.      Teslim harcı

 

Ticaret Sicil Harçları:

 

1.      Kayıt harcı

2.      Tescil harcı

3.      Belge sureti harcı

4.      Tasdikname harcı

 

Matrah Ölçü Esasına Göre Alınan Harçlar:

1.      Nispi

2.      Maktu

 

* Maktu harçların miktarının yıllar itibariyle belirlenmesinde, yeniden değerleme oranında artırılır.

 

Harçtan Muaf Olanlar:

·         Erler

·         Onbaşı

·         Çavuşlar adliye işlemlerinden ötürü harçtan muaftırlar.

 

* İcra takiplerinde takipten sonra işleyecek olan faizler, harcın hesabında nazara alınmaz.

 

Davadan Feragat, Davayı Kabul Veya Sulh:

* Davadan feragat veya davayı kabul veya sulh, muhakemenin ilk celsesinde vuku bulursa, karar ve ilam harcının üçte biri, daha sonra olursa üçte ikisi alınır.

 

İcra Takibinden Vazgeçme:

* Her ne sebep ve suretle olursa olsun, icra takibinden vazgeçildiğinin zabıtnameye yazılması için vazgeçilen miktara ait tahsil harcının yarısı alınır. Ancak haczedilen mal satılıp paraya çevrildikten sonra vazgeçilirse tahsil harcı tam olarak alınır.

 

* Mahiyetleri icabı işin sonunda hesap edilip alınması gerekenler, harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenir.

 

* İş mahkemeleri tarafından işçiler lehine hükme bağlanmış olan hak ve alacakların takibinde işçilerden hiç bir harç alınmadan gerekli işlem yapılır. Bu harçlar işçi haklı çıktığı takdirde takip sonunda hesap edilerek ayrıca bir hükme hacet kalmadan borçludan tahsil olunur.

 

* Herhangi bir istek olmaksızın resen yapılacak işlemlere ait harçlar, aksine hüküm yoksa, lehine işlem yapılan kişilerden alınır.

* Yargı harçları Makbuz karşılığında ödenir.

* Karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın tebliğinden itibaren 1 ay içinde ödenir.

* İcra takiplerinde Tahsil Harcı alacağın ödenmesi sırasında, ödeme yapılmayan hallerde harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenir.

* Paraların alacaklıya gönderilme giderleri Alacaklıya aittir.

* İlgilinin hak ettiği parayı, hak etme tarihinden itibaren 10 yıl içinde almak için müracaat etmemesi halinde, bu paralar Hazineye gelir kaydolunur.

* Bu kanunda ödeme zamanı gösterilen harçlardan süresinde ödenmeyenleri, ilgili mahkeme ve daireler tarafından sürenin sonundan itibaren 15 gün içinde bir yazı ile o yerin vergi dairesine bildirilir ve harçlar vergi dairesince tahsil olunur.

·         Yazıda harcın nevi ve mahiyeti, miktarı, mükellefin soyadı ve adı ve en son ikametgâh adresi açık olarak gösterilir.

 

·         Birden fazla nüsha olarak düzenlenen muayyen bir bedeli ihtiva eden kâğıtlarla ilgili nispi harca tabi işlemlerden sadece bir nüsha için harç tahsil olunur.

 

·         Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıfların kuruluş muameleleriyle bu vakıflara yapılacak bağışlamalar harca tabi tutulmaz.

·         Mümessil, haiz olduğu birden fazla sıfatlara dayanarak imza ederse sıfatları sayısınca harç çoğaltılır.

·         Bir kişi hem kendisi için ve hem başkalarını temsil suretiyle imza ederse kendisi için ayrı, başkaları için de yukardaki fıkralara göre ayrı harç alınır.

 

·        *  Birden ziyade kimseler, bir kağıda ayrı ayrı işler için imza atıyorlarsa her birinden imza ettikleri kısım için ayrı ayrı harç alınır.

·         * Bir kişinin birden çok kişiyi temsil etmesi harcın artırılmasını gerektirmez.

 

·          * Birbiriyle ilgili işler bir arada bulunursa en yüksek harç alınmasını gerektiren iş üzerinden bir harç alınır. ( 2019 icra md.yrd. sınav sorusu)

 

·         Noterde işleme konu edilmiş belli tutarı ihtiva eden her nevi senet, mukavelename ve kâğıtların değiştirilmesi hâlinde, değişikliğe ilişkin senet, mukavelename ve kâğıtlar artan miktar üzerinden aynı nispette harca tabidir.

 

·         Noter harçları, ilgili işlemin hitamından önce peşin olarak alınır.

 

·         Düzenleme ve tasdik işlemleri noterlerin kusurlarından dolayı, mahkeme tarafından hükümsüz addolunursa noter aldığı harç ve ücretler tutarını şahsen tazmin ile mükelleftir.

 

·         Vergi yargısı harçları, harca mevzu olan işlemlerden dolayı:

1.      Vergi Mahkemeleri

2.      Bölge İdare Mahkemeleri

3.      Danıştay'a başvuranlar tarafından ödenir.

 

* Vergi yargısı harçları (3) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi, esas üzerinden, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.

* Vergi yargısı harçlarından, “Başvurma harcı” Dava dilekçesi verilmesi sırasında ödenir.******

 

* Nispi ve maktu harçlar, ihbarname esasına göre, ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde ilgili vergi dairesine ödenir******

* Vergi Mahkemelerince verilen nihai kararlar üzerinden alınan nispi ve maktu harçlar (Başvurma harcı hariç) Bölge İdare Mahkemelerince veya Danıştay’ca mükellef lehine karar verilmesi halinde mükellefçe kazanılan miktar üzerinden, kesin kararın tebliği tarihinden itibaren 1 yıl içinde geri verilir veya istek üzerine vergi borcuna mahsup edilir****

* Mülkiyet ve mülkiyetten gayrı ayni hakları İktisap eden kişiler birden fazla ise harçları Hisseleri oranınca öderler.

 

 Tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli tarifede belirtilen kişiler; tarifede belirtilmeyen işlemlerde taraflar aksini kararlaştırmamış ise, aşağıda yazılı kişiler ödemekle mükelleftir.

a) Mülkiyet ve mülkiyetten gayrı ayni hakları iktisap edenler, (İktisap eden kişiler birden fazla ise harçları hisseleri oranınca öderler)

b) İpotek tesisinde ipoteği tesis edenler,

c) Kadastro işlerinde adlarına tescil yapılanlar,

d) Miras sebebiyle çıplak mülkiyetin mirasçı adına tescilinde, çıplak mülkiyet sahibi olanlar,

e) Rücülarda rücu eden taraf,

f) Bunlar dışında kalan işlemlerde lehine işlem yapılmış olanlar.

·         Arkeolojik araştırmalar için yapılan iktisaplar ile ilgili tescil, şerh ve terkinler (Bu istisna hükmünün uygulanması şartları Milli Eğitim Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit ve Resmi Gazete ilk ilan olunur)

 

·         Muhtelif işlemler aynı zamanda yapılırsa her işlem ayrı ayrı harca tabidir.****

 

* Tapu sicilinde kayıtlı arsa ve arazi üzerinde yeniden inşa olunacak bina ve sair tesislerin tescilinde veya her nevi vasıf değişikliklerinde Tashih harcı alınır.

* Tapu ve kadastro harçları, makbuz karşılığında ödenmesinin şeklini Maliye Bakanlığı tarafından düzenlenmeye yetkilidir.

* Tapu ve kadastro harçları İşlemin yapıldığı yerin vergi dairesine ödenir.

* Kadastro ve tapulama harçları (ihtilaflı işlerde hükmün kesinleştiği tarihi takip eden aybaşından itibaren) Tahakkukundan itibaren 1 sene içinde ödenir.(2020 İcra sınav sorusu)

* Tapu ve kadastro idareleri, devredenin ve iktisap edenin adı ve adresi ile gayrimenkulün harca esas tutulan değerini ve vasıflarını, noterler de düzenledikleri veya tasdik ettikleri gayrimenkullerin zilyetlik devir sözleşmelerinin birer örneğini şekli ve muhtevası Maliye Bakanlığınca tespit edilecek listelerle birlikte işlemin yapıldığı tarihi izleyen aybaşından itibaren en geç 15 gün içinde ilgili vergi dairesine bildirmekle mükelleftirler.

* Konsolosluk harçları ilgili işlemin sona ermesinden önce Peşin olarak, makbuz karşılığında ödenir.

 

HARÇTAN MÜSTESNA İŞLEMLER:

 

Aşağıdaki Mevzular Harçtan Müstesnadır:

 

a) Yabancı memleketlere tedavi maksadıyla gidenlere ait işlemler,

b) Yabancı memleketlerde öğrenim ve inceleme için bulunan öğrencilerle, resmi bir göreve veya Devletçe tedavi veya hava değişimine gönderilmesi sebebiyle, bulunduğu sırada ölen Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, askeri ve sivil memurlar, subaylar ve erlerin ve Türk mürettebatının terekeleriyle ilgili bütün işlemler,

c) Doğum ve ölüm ilmühaberleri,

d) Konsoloslukların yetkilerine giren askeri işlemlere ait her türlü kâğıtların düzenlenmesi veya onaylanması,

e) Öğrenci müfettişliği bulunmayan yerlerde müfettişlik görevi yapan konsoloslukların bu işlere ilişkin olarak düzenleyecekleri ve onaylayacakları kağıtlar.

f) Türkiye’deki kurum ve kuruluşlara hibe olarak yardım amacıyla gönderilecek mal, malzeme, araç ve gereçler için konsolosluklarda düzenlenecek hibe senetleri.

* İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile çalışmak üzere yabancı memleketlere giden işçilere yalnız 2 yıllık süre için verilen pasaportlar ile aynı süre içinde bu pasaportların refakat hanesinde kayıtlı olanlar veya kayıt edilecekler pasaport harcından muaftır.

·         Milli veya Milletlerarası tarih, kültür ve güzel sanatlar şenlikleri ve festivalleri, spor müsabakaları kongreler ve konferanslar, sergi ve panayırlar münasebetiyle, Türkiye'ye gelecek veya başka memleketlerde vuku bulacak aynı mahiyetteki milletlerarası gösterilerde bulunmak veya bunlara katılmak için, Türkiye'den transit geçeceklere harçsız vize verilir.

 

* Cumhurbaşkanınca belli edilecek yerlere turizm tedavi veya hava değişimi maksadıyla geleceklere de, tespit edilen şartlara bağlı olmak üzere harçsız vize verilir.

* Sürelerinin sona ermeleri sebebiyle yenilenen ikamet tezkerelerinden, çalışma izinlerinden ve çalışma izni muafiyetlerinden tam oranında harç alınır.

* Kaybolan ikamet tezkerelerinin, çalışma izinlerinin ve çalışma izni muafiyetlerinin yenilenmesi halinde yarısı oranında harç alınır

* On sekiz yaşını bitirmeyen çocuklara verilecek ikamet tezkerelerinden esas harcın yarısı kadarı alınır.****

 

Peşin Alınan Harçlar: (Ç-İ-P-Ç-A-T)

1.      Pasaport

2.      İkamet tezkeresi

3.      Çalışma izni

4.      Çalışma izni muafiyeti

5.      Tasdik harçları peşin olarak alınır.

 

Gemi Ve Liman Harçları, Taraflarca Aksi Kararlaştırılmamışsa Aşağıda Yazılı Kişiler Tarafından Ödenir:

 

a) Mülkiyet hakkını iktisap edenler, (İktisap eden kişiler birden fazla ise, harçları hisseleri oranında öderler),

b) İpoteklerde ipoteği tesis edenler,

c) Bunlar dışında kalan işlemlerde lehine işlem yapılmış olanlar

* Gemi ve liman harçları muhtelif işlemlerin aynı zamanda yapılması halinde harç Her işlemden ayrı ayrı harç alınır.

* İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçlarında aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu kısımda yazılı olup harca tabi tutulmuş olan belgelerin, yenilenmelerinde veya devir suretiyle başkalarına intikallerinde ve herhangi bir sebeple iptal edildikten sonra yenilenmelerinden tekrar tam oranda harç alınır.

* Yıllık harçlar Her yıl ocak ayının başında tahakkuk- ocak ayı içerisinde ödenir.

* İlgililerin kusuru olmaksızın Devlet tarafından görülen lüzum sebebiyle iptal edilen belgeler için evvelce alınmış harçlar, 2 yıl içinde ve istek üzerine geri verilir.

* Herhangi bir istek olmaksızın re ‘sen yapılacak işlemlere ait harçlar Lehine işlem yapılan kişilerden alınır.

* Gerekli harçları tamamen almadan işlem yapan memurlar için Harcın ödenmesinden mükellefler ile müteselsilen sorumludurlar.

 

İşin Hitamında Alınacak Harçlarda Ödeme Zamanı:

 

* Kendi kısımlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş olup da, mahiyetleri icabı işin sonunda alınması lazım gelen harçlar; harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenir.

 Zamanında Ödenmeyen Harçlar:

* Bu kanunda ödenmeleri için belli bir süre tespit edilmiş olan harçlar süresi içinde ödenmemiş ise, ilgili makam ve daireler tarafından, sürenin sonundan itibaren 15 gün içinde bir müzekkere ile o yerin ilgili vergi dairesine bildirilir. Müzekkerede harcın nevi ve mahiyeti, miktarı, mükellefin adı ve soyadı ve en son ikametgah adresi açıkça gösterilir.

 

* Maliye Bakanlığı lüzum gördüğü takdirde harçları doğrudan doğruya Vergi dairelerince tahsil ettirmeye yetkilidir.

* Maliye Bakanlığının izniyle basılı damga kullanan veya makbuzla tahsilatta bulunan memurlar bir aya ait tahsilat tutarlarını ertesi ayın Beşinci gün akşamına kadar en yakın vergi dairesine yatırmakla mükelleftirler. 500 Yeni Türk Lirasını geçen tahsilat bu süre ile bağlı olmaksızın derhal yatırılır.

* Harçlar sayfa üzerine hesap edildiği hallerde 20 satır bir sayfa ve 50 harf bir satır itibar olunur. Son sayfa 20 satırdan eksik olsa da bir sayfa sayılır.

* Cumhurbaşkanı, bu Kanuna bağlı tarifelerde yer alan maktu harçları veya bu harçların yeniden değerleme oranı uygulamak suretiyle belirlenmiş olan tutarları (maktu ve nispi harçların asgari ve azami miktarlarını belirleyen hadler dahil) ile nispi harçları, tarifeler yahut tarifelerin ilgili fıkra ve bentleri itibariyle birlikte veya ayrı ayrı olmak üzere; maktu harçlarda yirmi katına, nispi haçlarda ise bir katına kadar artırmaya, uygulanmakta maktu harçları yarısına, nispi harçları ise Kanunla belirlenen oranların onda birine kadar indirmeye, bu had ve miktarlar arasında yeni had, miktar ve nispetler tespit etmeye yetkilidir. ****

* Kaşı davalarda müstakil davalarda alınan harcın aynı oranında harç alınır.

* Gayrimenkullerin tahliyesi davalarında karar ve ilam harcı, 1 yıllık kira bedelli üzerinden alınır. (2020 icra sorusu)

* Gayrimenkullerin tahliyesi ve teslimine dair icra takiplerinde tahsil harcı, 1 yıllık kira bedelli üzerinden alınır.

* İlama dayanmayan takip isteklerinde alınması gereken peşin harcın oranı alacak miktarının binde 5’idir.

* Cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davasında karar ve ilam harcında peşinen alınan oran 1/20 dir.

* Sözleşmelerde sürenin uzatılması halinde alınacak harç, daha önce alınan harcın yarısı oranında alınır

* Tapu ve kadastro harçlarında belirtilen “Kayıtlı değer” ifadesi, vergi değeri anlaşılır.

* Öğrenim görmekte olup 25 yaşını doldurmamış kişilere verilecek pasaportlar harçtan müstesnadır.

 

* Yabancı bir mahkeme tarafından verilen ilamların tenfizi için açılacak davalardan, bu ilamlarda hükmolunmuş şeyin değeri, nevi ve mahiyetine göre 1 sayılı tarifeye göre harç alınır.

* Herhangi bir talep olmadan res’en yapılan işlemlere ait harçları, düzeltme işlemi kimin lehine ise ondan alınır.

* Muameleden kaldırılan dosya, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda belirtilen süre içinde yenilenmediği taktirde, davanın görülebilmesi yeniden harç verilmesine bağlıdır.

* Bir hükmün bozulmasını müteakip verilecek hükümlerden yeni bir hüküm gibi karar ve ilam harcı alınır ve bozulan hükümden evvelce alınmış olan karar ve ilam harcı, müteakip hükme ait harçtan mahsup edilir.

* Tashihi karar talebinin kabulü üzerine temyiz olunan hüküm tasdik edilirse, temyiz olunan hükümden alınmış olunan harç kadar yeniden harç alınır.

* İadei muhakemenin ( yargılanmanın yenilenmesi isteminin) kabulü üzerine cereyan edecek davalar, yeni davalar gibi harca tabidirler. İadei muhakeme talebinde bulunan neticede haklı çıkarsa evvelce alınan harç mahsup edilir.