KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU DERS NOTU

 

Katma Değer Vergisi Kanunu 

Teslim: Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir.

Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.

 

Aşağıdaki Durumlar Teslim Hükmündedir

1. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir.

2. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir.

3. Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından zincirleme akit yapılmak suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden doğrudan sonuncu kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir.

4. Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da mal teslimidir.

5. Trampa iki ayrı teslim hükmündedir. karşılığı inşaat işlerinde; arsa sahibi tarafından konut veya işyerine karşılık müteahhide arsa payı teslimi, müteahhit tarafından arsa payına karşılık arsa sahibine konut veya işyeri teslimi yapılmış sayılır.

 

Teslim Sayılan Haller:

Aşağıdaki Haller Teslim Sayılır:

1) Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,

2) Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan mallar için her ne suretle olursa olsun kullanılması veya sarfı,

3) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri,

 

Aşağıda Belirtilenler Katma Değer Vergisinin Mükellefidir

1. Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar

2. İthalatta mal ve hizmet ithal edenler

3. Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar

4. PTT işletme genel müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları

5. Profesyonel sanatçıların yer aldıığı gösterileri ve konserleri ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetleri, maçları, yarışları ve yarışmaları tertipleyenler veya gösterenler

6. At yarışlarını, müşterek bahis ve talih oyunlarını tertipleyenler ve gösterenler

7. Gelir vergisi kanununun gayrimenkul olarak nitelendirilen mal ve hakları kiraya verenler

8. İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar

9. Müzayede mahallerinde yapılan satışlarda bu satışları yapanlar.

 

Aşağıdaki Yazılı Hallerde Vergiyi Doğuran Olay Meydana Gelmiştir

a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,

b) Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,

c) Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması,

d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda, malların alıcıya teslimi,

e) Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii,

f) Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunla-rın bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,

g) İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması,

h) Gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili (1)

ı) İkametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması

i) 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi.

 

* Maliye Bakanlığı, Katma değer vergisi kanununa göre elektronik ortamda sunulan hizmetlerin kapsamı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

* Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen mükelleflere, bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 gün süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi halinde, Vergi ziyai cezası verilir.

* Maliye Bakanlığı, vergi iadeden faydalanacak mal ve hizmetler ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.

* İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle 3 ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç 3 aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince 3 aya kadar ek süre verilebilir.

* Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Katma Değer Vergisi tahsil edilmeden teslim edilecek mal miktarını; ihracatçı ve ihracatçıya mal teslim edenlerin her biri için bir önceki yıl iş hacmi, cari yıldaki işlemler ve vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla gerekli görülen hallerde sınırlamaya ve bu istisnaların uygulamasına ilişkin usul ve esaslar ile istisnanın uygulanacağı asgari miktarları tespite yetkilidir.

* Cumhurbaşkanı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde yer alan ve ilgili yılda uygulanmakta olan haddi, istisna uygulamasında asgari tutar olarak belirlemeye ve belirlenen bu tutarı iki katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye yetkilidir?

* Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır. Usul ve esasları belirlemeye yetkili olan da Maliye Bakanlığıdır.

* İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi mükellefiyetleri talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde mükellef olanlar üç yıl geçmedikçe mükellefiyetten çıkamazlar. Mükellefler üç yıllık sürenin bitiminden önce mükellefiyetten çıkma talebinde bulunmadıkları takdirde mükellefiyet yeniden üç yıl süre ile uzatılmış sayılır.

 

Bedel: Malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.

* İkametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta şahıs ve ton başına kilometre itibariyle yurt içi emsalleri göz önüne alınmak suretiyle matrah tespitine Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

 

MATRAHA DAHİL OLAN UNSURLAR:

 

Aşağıda Yazılı Unsurlar Matraha Dahildir:

 

1. Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri,

 

2. Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,

 

3. Vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.

 

Matraha Dahil Olmayan Unsurlar:

 

Aşağıda Yazılı Unsurlar Matraha Dâhil Değildir:

 

1. Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticari teamüllere uygun miktardaki ıskontolar, 

2. Hesaplanan katma değer vergisi.

 

* Cari kuru belli olmayan dövizlerin Türk parasına çevrilmesine ilişkin esasları Maliye ve Gümrük Bakanlığı belirler.

* Emsal bedeli ve emsal ücreti Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunur. ***

 

* Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için % 10'dur. Cumhurbaşkanı, bu oranı, dört katına kadar artırmaya, % 1 'e kadar indirmeye, bu oranlar dâhilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası ve inşaatın yapıldığı arsanın veya konutun vergi değeri ve bulunduğu yeri esas alarak konut teslimleri için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.

* Cumhurbaşkanı, vergi nispeti indirilen mal ve hizmet grupları ile sektörler itibarıyla, iade hakkını kısmen veya tamamen ya da amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi ile sınırlı olmak üzere kaldırmaya; Maliye bakanlığı bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme-ye yetkilidir.

* Maliye Bakanlığı, katma değer vergisi iadesini, hak sahiplerinin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsup suretiyle sınırlamaya; imalatçılar tarafından yapılan ihracat işlemlerinden kaynaklanan iadelerde, yüklenilen katma değer vergisi yerine sektörler itibarıyla ihracat bedelinin belli bir oranına kadar iade yaptırmaya yetkilidir.

* Kısmi vergi indirimine ilişkin usul ve esasları tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

* Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde Vergi indiriminin nasıl belgelendirileceği Maliye ve Gümrük Bakanlığı tarafından tespit olunur.

 

Matrah Ve İndirim Miktarlarının Değişmesi:

 

* Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltilir. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır. ****

* Cumhurbaşkanı, indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya veya yeniden koymaya ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirlemeye, süresi içinde iadesi talep edilmeyen ve indirim yoluyla giderilmek üzere sonraki dönemlere devrolunan katma değer vergisinin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak yazılmasına imkân vermeye, iade talebinde bulunulabilecek asgari tutarı belirlemeye yetkilidir.

 

* Maliye Bakanlığı; mükellefiyet süresi, çalışan sayısı, aktif ve öz sermaye büyüklüğü, ödenen vergi tutarı, vergisel ödevlerin zamanında yerine getirilip getirilmediği, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma yönünde olumsuz rapor ya da tespit bulunup bulunmadığı gibi kriterleri esas alarak mükelleflerin vergisel uyum seviyeleri ve bu uyum seviyelerine göre farklı iade yöntemleri tespit etmeye, iade alacağının mahsup edileceği vergi borçları ile iadeye ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir?

* Mükelleflerin tabi olduğu vergilendirme Gerçek usuldur.

* Hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçen mükellefler, 2 yıl geçmedikçe bu usulden çıkamazlar.

* Cumhurbaşkanı, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini, sektörler ve meslek grupları itibarıyla belirleyeceği yıllık iş hacimlerine göre hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına almaya, Maliye bakanlığı, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

* Katma Değer Vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının Üçer aylık dönemleridir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı mükelleflerin yıllık gayri safi hasılatlarına göre üç aylık vergilendirme dönemi yerine birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir.

* Maliye ve Gümrük Bakanlığı, mükellefleri gruplar içinde toplamaya ve gruplar için vergilendirme dönemlerinin başlangıç aylarını tespit etmeye yetkilidir?

* Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın 26. günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.

* Katma Değer Vergisi beyanının gümrük giriş beyannamesi veya özel beyanname ile yapılması gerektiği hallerde bu beyannameler vergi mükellefiyetinin başladığı anda ilgili gümrük idaresine verilir.

 

* İşi bırakan mükelleflerin katma değer vergisi beyannamesi işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın 26.ıncı günü akşamına kadar verilir.

* Katma Değer Vergisi beyannamelerinin şekil ve muhtevası ile gümrük giriş beyannamelerinde Katma Değer Vergisine ilişkin olarak yer alacak bilgiler Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit ve tanzim olunur.

* Katma Değer Vergisi, Mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi dairesince tarh olunur.

* Mükellefin, ayrı ayrı vergi dairelerinin faaliyet bölgelerinde iş yerleri varsa, Katma Değer Vergisi, gelir veya Kurumlar Vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi tarafından tarh olunur.

* İkametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi de, ilgili gümrük idaresince tarh olunur.

 

Tarhiyatın muhatabı:

 

* Katma Değer Vergisi, bu vergiyle mükellef gerçek veya tüzelkişiler adına tarh olunur.

Şu kadar ki:

 

a)      Adi ortaklıklarda, verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere ortaklardan herhangi biri,

b)      Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler ile kanuni merkez veya iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayan tüzelkişilerde, bu kanuna göre vergi kesintisi yapmakla sorumlu kişi; vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulan bir şahsın bulunamaması halinde, mükellefin Türkiye'deki daimi temsilcisi, Türkiye'de birden fazla temsilcisinin mevcudiyeti halinde mükellefin tayin edeceği temsilci; tarhiyat tarihine kadar böyle bir tayin yapılmamışsa temsilcilerden herhangi birisi, daimi temsilci mevcut değilse işlemleri mükellef adına yapanlar Tarhiyata muhatap tutulurlar.

 

 

* Katma Değer Vergisi beyannamenin verildiği günde, beyanname posta ile gönderilmişse, vergiyi tarh edecek daireye geldiği tarihi takip eden 7 gün içinde tarh edilir?

* Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergilerini beyanname verecekleri ayın 26. günü akşamına kadar ödemeye mecburdurlar.

* Beyanname vermek mecburiyetinde olmayan mükelleflerin Katma Değer Vergisini Tarh süresi içinde öderler.

* İthal edilen eşya ile ilgili olarak; katma değer vergisinden müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan katma değer vergisi, indirim hakkına sahip olmayan mükelleflere, Gümrük Kanununa göre iade olunur.

Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir.

Mükellef; vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişidir.

 

Vergide Muafiyet: bir mükellef veya mükellef grubunun vergi dışı tutulmasıdır.(kişi)

Vergide İstisna ise:  bir vergi konusunun vergi dışı tutulmasıdır. Bunlar kısmen veya tamamen olabilir.(konu)

Dolaylı Vergiler:

1. Özel tüketim vergisi

2. Damga vergisi

3. Katma değer vergisi

4. Gümrük vergisi

 

Dolaysız Vergiler: (GEVK)

1. Gelir vergisi

2. Kurumlar Vergisi

3. Veraset ve intikal vergisi

4. Emlak vergisi

 

* Kanuni Mükellef: Mal teslim eden veya hizmet ifa eden kişidir.

* Kdv kanunu 1 Ocak 1985’de yürürlüğe girmiştir.

* Kdv’nin kanuni oranı % 10’dur.

* Kdv’nin genel oranı %18’dir.

 

Katma Değer Vergisinde Tam İstisnalar:

1. İhracat istisnası

2. taşımacılık istisnası

3. Diplomatik istisnası

4. Araç, kıymetli madenler ve petrol aramaları ile ulusal güvenlik harcamaları ve yatırım istisnası

 

Katma Değer Vergisinde Kısmi İstisnalar:

1. İthalat istisnası

2. Sosyal amaçlı istisnalar

3. Askeri amaçlı istisnalar

4. Kültür ve eğitim amaçlı istisnalar

 

* Katma değer vergisinde hala uygulanan vergilendirme yöntemi Gerçek usul vergilendirme yöntemidir.

* Katma değer vergisinde vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar bakımından vergilendirme dönemi 1 aydır.

* Katma değer vergisinin Verginin fiili mükellefi ve kanuni mükellefi ayrı ayrıdır.

* Katma değer vergisi yazılı muamele özelliğini taşır.

* Katma değer vergisinde verginin yüklenicisi tüketicidir.

* Katma değer vergisi beyannamesi üzerinde hesaplanan KDV en geç beyannamenin verildiği ayı izleyen ayın 24. Akşamına kadar verilmesi lazım.

 

Katma Değer Vergisinde Mükelleflerin Vergilendirebileceği Yöntemler:

1. Gerçek usul vergilendirme

2. hasılat esaslı vergilendirme

 

* Katma değer vergisi kanununa göre istisna kapsamına girecek mal ve hizmetleri tanımlamaya yetkisi Hazine ve Maliye Bakanlığına aittir.

* Ülkemizde uygulanan KDV oranları: % 1-8-18’dir.